"ඔබ පැතු මැණික ඔබ තුරුලේ ඉන්නේ..."
සමහර අයට උඹ ප්‍රියංකා අක්කා උනා. සමහර අයට උඹ ප්‍රියංක නංගී උනා. තවත් සමහරක්ට උඹ ප්‍රියංක ඇන්ටි උනා. කට්ටියකට උඹ නිකම්ම ප්‍රියංකා උනා. මේ කොහොම උනත් අපි හැමෝටම උඹ කඩේ ප්‍රියංකා උනා.
අපේ හංදියට මානෙල් කඩේ හංදිය කිව්වම මහියංගණේ නොදන්න කෙනෙක් හිටියෙ නෑ. ඒත් කාලයත් සමඟ මානෙල් කඩේ අරාජික උනත් අදටත් ඒ නම ඉතිරිවෙලා තියෙනවා. ඉතින් ඒ කඩේ කඩාවැටුනට පස්සෙ, හංදියට තිබ්බ සිල්ලර කඩේක අඩුපාඩුව මකල දැම්මේ උඹ කඩයක් දැම්මට පස්සෙ. හංදියෙ ආයෙත් බටු ඇට කොල්ලන්ගෙ ඉඳල මහ මිනිස්සු දක්වා කට්ටිය එකතුවෙන්න ගත්තා.
ඒ උඹේ කඩේ හන්දා. හංදිය ආයෙත් කාර්යබහුල උනා. ජනාකීර්න උනා. උවමනාවක් තිබුනත් නැතත් ගමේ ගොඩක් උන් උදේ හවස උඹේ කඩේ ළඟට එකතු උනා. වෙරළබඩින් ඇවිත් විවාහ වෙලා උඹත් මේ ගිම්හාන පොළොවෙ නෑයෙක් උනා. අපිට අපේ ගමේ එකියක්ම උනා. කා අතරත් උඹ කැපී පෙනෙන චරිතයක් උනා. සමහර විට ඒ උඹේ තිබුන මුඛරි කමත්, දැවැන්ත සරීරයත් පිරිමියෙකුට උරුම පෞර්ෂ්‍යත් නිසා වෙන්නැති. දරුවො දෙන්නෙකුටත් අම්මා වෙලා ගෙදර වැඩ කොටසත් අගේට කරගෙන බිරිඳක් අම්මා කෙනෙක් විදියට උඹ හරි අපූරුවට ජීවන සටනට මුහුණ දුන්නා.
කඩේ බිස්නස් බලන් ඉන්නැද්දිම දියුණු උනා. කොලු පැටව්ම දෙන්නෙක් හිටපු උඹේ ඊළඟ ආසාව උනේ දූ සිඟිත්තකගෙ මූණ බලන එකලු. ඉතින් උඹ තුන්වෙනි දරුව වෙනුවෙනුත් ලක ලෑස්ති උනා. නිරන්තර ජීවන සටනට මුහුණ දුන්න අපේ ගමේ කවුරුත් වගේම උඹත් ඒ අතරම තවත් එක් චරිතයක් වෙලා ජීවත් උනා. දවසින් දවස මෝරගෙන එන දරුගැබ ආදරෙන් පිරිමදිමින් ගමේ හැම ගෑණියෙක් අතින්ම මේ පාරනම් මට ඉන්නෙ දුවෙක් කියල හරි ආඩම්බරෙන් කිව්ව කියල හැමෝම දැන් කතාවෙනවා.
එන්න ඉන්න දූ කුමාරිට අලුත් ඇඳුම් පැළඳුම්, බඩු මුට්ටු විතරක් නෙවෙයි, කණකර අබරණ පවා උඹ එකතු කලා කියල දන්න එවුන් දැන් කියනවා. කොහේ යන්න, කොයි වෙලාවක හංදියට ආවත් කඩේ ඉස්තෝප්පු කෑල්ලෙ තියෙන දුඹුරු පාට දම්රෝ පුටුවෙ වාඩිවෙලා උඹ පාර දිහා බලන් උන්නා. ලෙංගතුව හිනා උනා. කතාකලා. බඩේ තියෙන බත් ටික හරි එළියට ඇදල දෙන්න තරම් හිතක් උඹට තිබුනා. ඒ වගේම කොයි වෙලාවක උනත් අහල පහල ගෙදරකට ගොඩ උනාම ලිපේ තියෙන බත් එකෙන් බෙදාගෙන හරි බත් ඩිංගක් කන්න තරම් නිහතමානි කමක් උඹට තිබ්බා.
පහුගිය දවසක උඹේ කඩේ ලඟ නිතර උන්න අපේ ගමේම රාළෙ මාමා ගැනත් මං මේ විදියටම ලිව්වා. ඒත් මං හීනෙකින්වත් හිතුවෙ නෑ, උඹේ කඩේ ළඟ එහෙම උන්නු රාළේ මාමා ගැන ලියපු විදියටම මට ඊට තුන් මාසයක් යනකොටම උඹ ගැනත් ලියන්න වෙයි කියලා. මේක මහ කරුම ලෝකයක්, කරුම දෛවයක්. රාළෙ මාමා අපෙන් උදුරගත්තෙ අපේම වැව උනාට ඒක එහෙම වෙන්න පාර කැපුවෙ රාළෙ මාමාව හප්පලා උන්දැ ලෙඩෙක් කරපු අපේ ගමට අල්ලපු ගමේ විසේකාරයෙක්. මේ වතාවෙ ඒකගෙම අප්පා උඹව අපෙන් සදහටම උදුර ගත්තා. උඹත් රාළෙ මාමගේ ලෝකෙටම එකතු උනා.
පහුගිය සතියෙ සෙනසුරාද මහ ගිනි මද්දහනෙ උඹ උඹේ දරු පැටවු දෙන්නයි නෑණන්ඩියි එක්ක මහ පාර අයිනෙන් නාන්න ගියේ මොන කරුමයකටද කියල අපි තාමත් හිතනවා. ඒ වගේම මහ විසාල පතරංග පාරෙ තාර කට්ටෙනුත් පහළින් වැල්ල දිගේ ගියපු උඹව යටකරන්න තරම් මේ මනුස්සයා එච්චරටම පොට්ට උනේ කොහොමද කියන එකත් අපිට ප්‍රශ්නයක්. අපි දන්නෙ නෑ මේ මනුස්සයා මඟින් නංගගත්ත ගැහැණියගේ සීට් බෙල්ට් එක දාන්න ගියාද, නැත්නම් වෙන මොකක් හරි කරන්න ගියාද කියලා. මොකද ඒ තරමටම උන්දැගෙ චරිත සහතිකේ හොඳ නිසා.
අපි දන්න එකම දේ පොට්ටයෙක් වගේ මේ කරුමක්කාරයා පිටිපස්සෙන් ඇවිත් පාරෙ අයිනෙන් ගිය ප්‍රියංකව යටකලා කියල විතරයි. උඹට අහකට පැනල බේරෙන්න පුලුවන්කම තියෙද්දිත් උඹ කලේ උඹේ නෑණන්ඩිවයි දරු පැටවු දෙන්නවයි අහකට තල්ලුකරල දාපු එක. ඒකෙන් උන් තුන්දෙනාම බේරුණා. ඒත් උඹ අපිව දාල ගියා. උඹ විතරක් නෙවෙයි, උඹ පෙරුම්පුරාගෙන බලන් හිටිය උඹේ දූ සිඟිත්තත් අපිව දාල ගියා.
පහුගිය දවසකත් අපේ ගෙදර ආව වෙලාවෙ අවාරෙට හැදිල තිබුන අඹ රෑන දැකල පැහුනාම අඹ ඉල්ලලා තිබුන විදිය අම්මා මතක් කරන්නෙ ඇහේ කඳුලු පුරෝගෙන. අපේ අම්මගෙන් බත් මුලක් නොකාපු එකම ගැබ්බර අම්මෙක් වත් නෑ අපේ ගමේ. ඒත් උඹට බත් මුලක් දීගන්න අම්මට බැරිවෙච්ච වේදනාව උහුල ගන්න අම්මටත් අමාරුයි.
කොහොම උනත් අපි හැමෝටම නොමැකෙන මතකයක් ඉතිරිකරල, මුලු ගමක්ම අඬවල උඹයි උඹේ ලේ කැටියයි අපිව දාල ගියා.
උඹ සිහිය නැතිව ඉස්පිරිතාලෙ ඉද්දි, උඹේ කුසේ උන්නු අහිංසකී දඟලපු හැටි, උඹ ළඟම උන්නු අය විස්තර කරනකොට ඇහට කඳුලක් නොගත්ත එකම පිරිමියෙක්වත් හිටියෙ නෑ අපේ ගමේ. අන්තිමේදී, උඹ පෙරුම්පුරපු උඹේ කිරි කැටියයි උඹයි නාන්න ගිහින් ගෙදර ආවෙ පෙට්ටියකින්. බලෙන් කුසෙන් එළියට ආපු උඹේ ලේ කැටියත් රෙද්දකින් පොරවල මූණු පොඩ්ඩ විතරක් පේන්න උඹේම කකුල් දෙක උඩ තියල තිබ්බ දර්ශණය මේ ලෝකෙ කවුරුත්ම දකින්න පවු නොකරන්න ඕනි දර්ශනයක්. ඒත් අපි පවු කලා එහෙම දකින්න. ප්‍රායෝගිකව ඒ කරල තිබුන දේ අනුමත කරන්න අපිට බැරි වුනත් ඒ උඹේ පවුලෙ අයගෙ මනාපෙ.
අන්තිමේදි රියදුරු බලපත්‍රයක්වත් අතේ නැතිව පාරෙ ගිය කාලකණ්නි මාරයෙක් නිසා අපේ මුළු ගමම අඬාවැටුනා. උඹ අපිට අහිමි උනා.
රාළෙ මාමා මරාදැම්මා. යුක්තියක් ඉටු උනේ නෑ. අදටත් උන් යස අගේට පාරෙ වාහන එලවනවා. මේ පාර උගේ මහ එකා උඹව මරල දැම්මා. උඹ විතරක් නෙවෙයි, කුසේ ඉඳපු දරු පැටියත්. අම්මගේ නීතිය සල්ලි වලට යටයිද කියල අපි දන්නෙ නෑ. කොහොම උනත් උඹට යුක්තිය ඉටුකරනෙක වලක්වන්න මේ වතාවෙ නම් බැරිවෙයි.අපි හැමෝම මේ මුලු ගමම බලාගෙන ඉන්නෙ දැන් උඹ වෙනුවෙන් යුක්තිය ඉටුවෙනකල්. උඹේ කඩේ අද වහල. හංදිය අද පාලුයි. උඹේ දරුවො දෙන්න හිස් අහස දිහා බලාගෙන හූල්ලනවා. අපි තාම පිළිගන්න කැමති නෑ උඹ අපිව දාල ගිහින් කියලා. ඒත් උඹ අපෙන් අද උදුර ගෙන. උඹ යන්න ගිහින්.
ඉතින්... උඹටයි උඹේ සිඟිත්තියටයි සංසාරෙ කිසිම ආත්මෙක මේ වගේ ඛේදවාචකයක් සිදු නොවේවා කියල අපි හැමෝම ප්‍රාර්ථනා කරනවා.
"ඔබ දෙදෙනාට නිවන් සුව!"
"දෙවියනි විභූෂණ කරුණා ගුණ පිරුන
කොයි ලොව සිටියාද අප ඉන්නේ නොදැන
නොබැලුවෙ ඇයිද මේ දුක්බර කරුණු ගැන
දිවැසින් බලා වෙන්නට තිබුනනෙ සරණ
හැදුවේ කැදැල්ලක් සාමෙන් සිටින්නයි
ඊළඟ සිතුවෙ දරු සුරතල් දකින්නයි
සිතුවේ අනේ ඒ දරුවන් සනසන්නයි
වෙහෙසුනෙ නිතර ජීවන මඟ සොයන්නයි
මාරක රිය හැපුනත් දිවි තොරවෙන්න
පින් මදි නඟේ මනු ලොව ඉන්න
නොහැකි උනේ දියණිට ලොව දැකගන්න
පෙර කරුමයක් ඔබ සුවසේ සැතපෙන්න
ප්‍රියංකා නඟේ නුඹ කොතනද ඉන්නේ
ඔබ පැතු මැණික ඔබ තුරුලේ ඉන්නේ
සුරතල් බලන්නට නැහැ නෙත් පියවෙන්නේ
ඔබ දෙදෙනා දෙව් මව් තුරුලට යන්නේ
මතු එක් දිනෙක මේ මනු ලොව උපදින්න
පොඩි දුව සමඟ එන්නකො කූඩුවෙ ඉන්න
පැතුමන් පතමි පැතුමෙන් එය ඉටුවෙන්න
දෙව් මව් තුරුලෙ ඔබ දෙදෙනා සැතපෙන්න..."
ගමක් හැඬවූ මෙම ඛේදවාචකයේ කඳුලු, පැරකුම් පෙදෙසේ සමන් මාමා, සහ දෙහිගොල්ලේ තෝමස් මාමා අතින් මෙලෙස කවියට නැඟුනි...
ඒ සමඟින්ම මෙම උපදේශාත්මක කවියද ඔවුන් දෙදෙනා අතින් ලියැවිණි..
"රියදුරු මහතුනේ මෙය සිහියට ගනිල්ලා
ඇස් කන් ඇරලා මහ පාරේ පලයල්ලා
මේ වන් විපත් ගැන සියැසින් බලපල්ලා
හොඳ කල්පනාවෙන් රිය පැදපල්ලා!"
